ondervest uit het museum van de eenmaking van Italie.
Het begrip Risorgimento of opstanding speelde zich af halverwege de negentiende eeuw in het versplinterde Italië op zoek naar zijn éénmaking. Dit idee had zich zoals de geschiedenis door heen de tijd reeds meermaals herhaald en zich tijdens de Renaissance het hardst gemanifesteerd. Het geloof om uit het verleden krachten te halen ten aanzien van het nieuwe belichaamde zich in het twee duizend jaar oude symbool van Italië, Hesperus, de avondster, eigenlijk de planeet venus, die van naam wisselt wanneer ze opkomt – wanneer ze herboren wordt – als de morgenster.
Vanaf toen wordt op vele cartografishe voorstellingen de laars met deze ster aangeduid.
Toch was de Italiaanse éénmaking eerder een toevallige samenloop van omstandigheden, buiten de wil van het volk om. Naar de beroemde woorden van de Piemontese liberaal: "L'italia è falta. Restano a fare gli Italiani." Italie is af rest nu nog de Italianen te maken. Na 12 eeuwen van verdeeldheid en vreemde overheersers was het volk er niet van overtuigd dat het politieke en sociale met elkaar verband hield. De éénmaking duurde tot 1861, maar daarmee was de kous -lees laars- nog niet af. De breuk tussen het hoogontwikkelde noorden en het laagontwikkelde Zuiden bleef als een moeilijke erfenis op het land door wegen. Het Noorden had zich door de sterkere economische banden met Europa veel eerder ingelaten met het gedachtengeod van de verlichting dan het achtergebleven Zuiden. De Brennerpas die Italie over de Alpen met Oostenrijk verbond brachten deze moderne hervormingen in een stroomversnelling. Deze doorgang vergrootte aanzienelijk de afzetmarkt van grondstoffen en stimuleerde de reeds veel intensievere grondbewerking dan die in het Zuiden. Lombardije distantieert zich nog meer van het Zuiden door verregaande industrialisatie, in vooral zijde-industrie en ontpopt zich in het midden van de 19de eeuw tot het dichts bevolkte gebied van Europa. Er waait een positieve wind door Lombardije en Europa. In Noord-Italie levert de bouw van hydrocentrales rond het Comomeer waardoor de industriele productie exponentieel versnelt. Deze bloei brengt ook meer vrije tijd voor het arbeidersvolk met zich mee. In Milaan wordt in het jaar 1905 het eerste startschot gegeven van de eerste Ronde van Lombardije die zal uitgroeien tot één van de zeven grote wielerklassiekers. Dit man aan man gevecht geleverd op de mechaniek van een tweewieler is het symbool van de nieuwe mens zonder verleden. Later werd de tweewieler door het Fascistische gedachtengoed dan ook uitgeroepen als het voertuig dat hen het dicht bij hun ideaal bracht, met de welgekende afloop tot gevolg.
HET ITALIAANSE BEWUSTZIJN
Uit: “In Europa” door Geert Mak
Het fascisme was een typisch Italiaanse beweging. “Italië kent geen anti-semitisme, en we geloven dat dat ook nooit zal kennen.” Schreef Mussolini in 1920. Italianen hebben nooit een nostalgie gecultiveerd naar een verloren ‘Italiaanse’ stam, zoals de Duitsers droomden van een ‘Germaanse stam’ en van een etnisch zuivere ‘volkse gemeenschap’. Het land was in de loop der eeuwen bevolkt door een wisselende mengeling van Etrusken, Kelten, Grieken, Visigoten, Lombarden, Franken, Saracenen, Hunnen en andere volkeren, voor een deel oorspronkelijke bewoners, voor een veel groter deel veroveraars die waren blijven hangen. Toen Italië zich in de negentiende eeuw omvormde tot één natie, kon men, voor het smeeden van een ‘verbeelde gemeenschap’, zelfs met de beste wil van de wereld niet terug vallen op termen als ‘volk’, ‘stam’ of ‘ras’. De Italianen kozen daarom andere symbolen van eenheid: taal, cultuur, de vrijheid van de Franse Revolutie, de virtu, de creatieve beschaving waarmee de Italianen zich al eeuwen superieur voelden ten opzichte van de barbaren uit het noorden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten